Sunk-Cost-Maxxing: Rào Cản Phát Triển Crypto Dài Hạn

Trong bối cảnh thị trường tiền điện tử đầy biến động, phát triển crypto dài hạn đang đối mặt với những thách thức đáng kể. Xu hướng “sunk-cost-maxxing” cùng với các chu kỳ sản phẩm ngày càng rút ngắn đang khiến nhiều dự án không thể xây dựng nền tảng bền vững. Rosie Sargsian, người đứng đầu bộ phận tăng trưởng tại Ten Protocol, đã chỉ ra rằng việc liên tục thay đổi chiến lược vì áp lực bên ngoài đang cản trở sự đổi mới thực sự. Điều này đặt ra câu hỏi lớn về khả năng tồn tại và phát triển của các dự án blockchain trong tương lai.

“Sunk-Cost-Maxxing”: Lối Thoát Hay Cái Bẫy Của Dự Án Crypto?

Theo Rosie Sargsian, nhiều nhà sáng lập crypto đã rơi vào một phiên bản cực đoan của việc tránh “ngụy biện chi phí chìm”. Thay vì kiên trì với một ý tưởng, họ liên tục xoay trục – một hiện tượng mà Sargsian gọi là “sunk-cost-maxxing crypto”. Hành vi này diễn ra ngay khi gặp trở ngại ban đầu, tăng trưởng người dùng chậm hoặc khó khăn trong việc huy động vốn.

Quan điểm này đi ngược lại lời khuyên kinh doanh truyền thống là kiên trì với ý tưởng trừ khi nó rõ ràng không hiệu quả. Tuy nhiên, trong không gian crypto, áp lực thị trường dường như thúc đẩy một vòng xoay chuyển chiến lược liên tục. Sự thiếu kiên định này ngăn cản việc tích lũy kiến thức sâu sắc và tinh chỉnh sản phẩm, yếu tố cần thiết cho sự phát triển bền vững của crypto.

Chu Kỳ Sản Phẩm Crypto Rút Ngắn: Áp Lực Khổng Lồ Cho Đổi Mới

Chu kỳ sản phẩm crypto trong lĩnh vực tiền điện tử đã thay đổi chóng mặt trong những năm gần đây. Từ 3-4 năm trong kỷ nguyên ICO, giảm xuống còn 2 năm và hiện tại chỉ còn khoảng 18 tháng đối với nhiều dự án may mắn. Sự thay đổi này được thúc đẩy bởi sự xuất hiện liên tục của các xu hướng thị trường crypto mới, dòng vốn đầu tư dịch chuyển và áp lực phải theo kịp thị trường.

Rosie Sargsian nhấn mạnh, nguồn vốn đầu tư mạo hiểm crypto đã giảm gần 60% chỉ trong quý 2 năm 2025. Điều này càng làm giảm thời gian và nguồn lực mà các nhà sáng lập có để xây dựng trước khi một xu hướng mới xuất hiện, buộc họ phải xoay trục lần nữa. Tuy nhiên, cô Sargsian không đổ lỗi cho các nhà sáng lập, mà cho rằng “cuộc chơi” này khiến việc xây dựng dài hạn trở nên bất khả thi, gây ra hậu quả pivot liên tục.

Việc xây dựng nền tảng blockchain thực sự đòi hỏi ít nhất 3-5 năm, trong khi tìm kiếm sự phù hợp giữa sản phẩm và thị trường cần nhiều năm lặp lại. Nếu một dự án vẫn theo đuổi câu chuyện của năm trước, nó sẽ bị coi là “tiền chết”. Các nhà đầu tư sẽ lạnh nhạt, người dùng rời bỏ, và thậm chí một số quỹ còn buộc dự án phải chạy theo xu hướng nóng nhất. Đây là rào cản lớn đối với phát triển crypto dài hạn.

Hướng Tới Đầu Tư Crypto Bền Vững: Giải Pháp Nào Cho Thách Thức?

Một vấn đề cốt lõi khác là làm thế nào để khuyến khích người dùng gắn bó lâu dài sau khi cơn sốt ban đầu qua đi. Các lĩnh vực như NFT đã chứng kiến những chu kỳ bùng nổ rồi suy thoái mạnh mẽ. Các công cụ như phát hành token và airdrop đã hiệu quả trong việc thu hút sự chú ý ban đầu.

Tuy nhiên, nếu không có cấu trúc và kế hoạch rõ ràng, những công cụ này có thể dẫn đến việc nhà đầu tư sớm bán tháo ngay sau khi token được phát hành, bỏ rơi nền tảng. Điều này càng làm suy yếu niềm tin và khả năng xây dựng crypto dài hạn của dự án. Nó cũng làm nổi bật thách thức xây dựng blockchain thực sự bền vững.

Sean Lippel, đối tác chung tại venture capital firm FinTech Collective, đã bày tỏ sự đồng tình, đồng thời cho rằng một số nhà đầu tư và sáng lập không thực sự muốn các giải pháp thúc đẩy tư duy dài hạn. Ông kể lại trải nghiệm khi đề xuất cơ chế vesting token 5 năm trở lên của A16z và bị coi là điên rồ. Thực trạng nhiều nhà sáng lập giàu lên mà không xây dựng được bất cứ thứ gì có giá trị lâu dài trong crypto là một điều đáng báo động về đổi mới dự án crypto.

Kết Luận

Tóm lại, hiện tượng “sunk-cost-maxxing” và chu kỳ sản phẩm crypto rút ngắn đang tạo ra một môi trường đầy thách thức cho phát triển crypto dài hạn. Để các dự án blockchain có thể xây dựng nền tảng vững chắc và đạt được sự phù hợp với thị trường, cần có sự thay đổi trong tư duy của cả nhà sáng lập và nhà đầu tư. Việc ưu tiên tầm nhìn bền vững thay vì chạy theo xu hướng huy động vốn crypto ngắn hạn sẽ là chìa khóa để kiến tạo giá trị thực sự trong không gian crypto.

Câu Hỏi Thường Gặp (FAQ)

1. “Sunk-cost-maxxing” trong crypto là gì?
“Sunk-cost-maxxing” là thuật ngữ do Rosie Sargsian đặt ra, mô tả xu hướng các dự án crypto liên tục xoay trục (pivot) chiến lược ngay khi gặp khó khăn nhỏ. Thay vì kiên trì với ý tưởng ban đầu, họ liên tục thay đổi để tránh chi phí chìm, nhưng lại không cho phép bất kỳ ý tưởng nào đủ thời gian để chứng minh hiệu quả.

2. Tại sao chu kỳ sản phẩm crypto ngày càng ngắn?
Chu kỳ sản phẩm crypto rút ngắn là do áp lực từ thị trường liên tục xuất hiện các xu hướng mới, dòng vốn đầu tư thay đổi nhanh chóng và sự cạnh tranh gay gắt. Rosie Sargsian chỉ ra rằng chu kỳ này đã giảm từ 3-4 năm xuống còn khoảng 18 tháng, bị thúc đẩy bởi việc giảm mạnh nguồn vốn đầu tư mạo hiểm và nhu cầu theo kịp “narrative” mới.

3. Làm thế nào để khuyến khích phát triển crypto dài hạn?
Để khuyến khích phát triển crypto dài hạn, cần có sự thay đổi tư duy từ cả nhà sáng lập và nhà đầu tư, ưu tiên tầm nhìn bền vững hơn là lợi nhuận ngắn hạn. Các cơ chế vesting token dài hơn (như đề xuất 5+ năm của A16z), tập trung vào xây dựng cơ sở hạ tầng và sản phẩm thực sự, và giáo dục cộng đồng về giá trị cốt lõi thay vì chỉ chạy theo hype là những giải pháp quan trọng.