SAM Holdings & NSI: Toan tính gì sau thương vụ rót vốn?
Thương vụ Chứng khoán Quốc Gia (NSI) rót vốn vào SAM Holdings đang thu hút sự chú ý của giới đầu tư, đặc biệt khi tiềm năng tăng trưởng của doanh nghiệp này có dấu hiệu chững lại. Động thái này làm dấy lên câu hỏi về toan tính thực sự đằng sau khi kết quả kinh doanh của SAM không mấy khả quan.
Diễn biến thương vụ NSI đầu tư vào SAM Holdings
Trong khoảng thời gian từ ngày 21/10 đến 19/11, CTCP Chứng khoán Quốc Gia (NSI) đã thực hiện mua vào 5.145.300 cổ phiếu SAM. Giao dịch này nâng tỷ lệ sở hữu của NSI tại SAM Holdings từ 1,68% lên 3,03%, dù chỉ hoàn thành khoảng một nửa kế hoạch đăng ký mua 10 triệu cổ phiếu.
Đây không phải lần đầu NSI không hoàn thành kế hoạch mua vào. Trước đó, từ 6/8 đến 4/9/2025, công ty này cũng chỉ khớp lệnh được 456.600 đơn vị trong tổng số 5 triệu cổ phiếu đăng ký. Việc hai lần mua không đạt mục tiêu đặt ra nghi vấn về mức độ quyết liệt của NSI trong thương vụ này.
Mối liên hệ nhân sự cấp cao
Sự liên kết giữa hai đơn vị càng trở nên rõ ràng khi nhìn vào cơ cấu lãnh đạo. Ông Trần Việt Anh, Chủ tịch HĐQT SAM Holdings, hiện là cổ đông lớn nắm giữ trên 10% vốn tại Chứng khoán Quốc Gia. Cùng lúc đó, ông Bùi Quang Bách, thành viên HĐQT của NSI, cũng đảm nhiệm vai trò thành viên độc lập trong HĐQT của SAM.
Kết quả kinh doanh SAM Holdings có thực sự hấp dẫn?
Dù là một trong những cổ phiếu đời đầu trên sàn chứng khoán Việt Nam (cùng với REE), hiệu suất của cổ phiếu SAM khá khiêm tốn. Sau 25 năm, thị giá SAM chỉ tăng gấp 3,7 lần, một con số quá nhỏ bé so với mức tăng gần 79 lần của REE. Vốn hóa của SAM hiện chỉ hơn 2.900 tỷ đồng, trong khi REE đã vượt 36.000 tỷ đồng.
Nhiều năm qua, SAM Holdings thiếu vắng những câu chuyện tăng trưởng đột phá. Hiệu quả kinh doanh chỉ duy trì ở mức trung bình thấp, nhiều dự án trọng điểm bị chậm tiến độ. Giai đoạn 2021–2024, SAM lãi trung bình 74 tỷ đồng/năm, con số quá nhỏ so với 2.733 tỷ đồng/năm của REE.
Bức tranh tài chính kém sắc
Số liệu tài chính 9 tháng năm 2025 cho thấy những thách thức lớn. Dù doanh thu tăng 29,3% lên 4.107 tỷ đồng, lợi nhuận sau thuế lại giảm mạnh 33,5%, chỉ còn 55 tỷ đồng. Biên lợi nhuận mỏng và chi phí tài chính gia tăng cho thấy hiệu quả hoạt động đang suy giảm.
Đến cuối quý III/2025, tổng nợ phải trả của công ty là 2.119 tỷ đồng, tăng 25% so với đầu năm, trong đó vay nợ tài chính chiếm 1.498 tỷ đồng. Áp lực lãi vay là một rủi ro đáng kể. Ngoài ra, một lượng lớn vốn đang bị “chôn” vào các khoản đầu tư tài chính dài hạn (32% tổng tài sản) và tài sản dở dang (17% tổng tài sản), tạo ra vòng xoáy tài chính thiếu bền vững.
Góc nhìn từ Chứng khoán Quốc Gia (NSI)
Về phía nhà đầu tư, Chứng khoán Quốc Gia có quy mô tổng tài sản hơn 2.400 tỷ đồng. Kết quả kinh doanh 9 tháng của NSI khá tích cực với lợi nhuận sau thuế đạt 53,6 tỷ đồng, gấp đôi cùng kỳ năm trước, chủ yếu nhờ vào mảng cho vay.
Tuy nhiên, thương vụ đầu tư vào SAM lại đang là một gánh nặng. Theo báo cáo tài chính, khoản đầu tư vào cổ phiếu SAM là khoản có giá trị gốc lớn thứ hai trong danh mục của NSI. Đáng chú ý, công ty này đang phải tạm ghi nhận khoản lỗ gần 50% cho khoản đầu tư này do sự sụt giảm của giá cổ phiếu.
Mối quan hệ giữa một doanh nghiệp sản xuất và một công ty chứng khoán thông qua sở hữu chéo và nhân sự chung là một kịch bản quen thuộc tại Việt Nam. Dù khoản đầu tư trước mắt đang thua lỗ, sự hiện diện của NSI tại SAM Holdings có thể ẩn chứa những toan tính chiến lược dài hạn hơn.
Kết luận
Việc NSI rót vốn vào SAM Holdings giữa bối cảnh hoạt động kinh doanh của SAM đang gặp nhiều khó khăn là một nước đi đầy rủi ro. Dù mối liên kết chặt chẽ về nhân sự có thể lý giải phần nào cho quyết định này, nhà đầu tư vẫn cần theo dõi sát sao các bước đi tiếp theo để đánh giá hiệu quả thực sự của thương vụ.
Câu hỏi thường gặp (FAQ)
1. Vì sao Chứng khoán Quốc Gia (NSI) đầu tư vào SAM Holdings?
Dù NSI không công bố lý do chi tiết, mối liên hệ nhân sự cấp cao giữa hai bên (Chủ tịch SAM là cổ đông lớn của NSI) cho thấy đây có thể là một động thái chiến lược, củng cố mối quan hệ giữa doanh nghiệp sản xuất và công ty chứng khoán, một mô hình phổ biến tại Việt Nam.
2. Tình hình tài chính của SAM Holdings hiện tại ra sao?
9 tháng đầu năm 2025, SAM Holdings ghi nhận doanh thu tăng nhưng lợi nhuận sau thuế giảm 33,5%. Công ty có tỷ suất sinh lời thấp hơn trung bình ngành, nợ phải trả tăng cao và một lượng lớn vốn bị chôn vào các tài sản dở dang và đầu tư tài chính dài hạn.
3. Khoản đầu tư vào cổ phiếu SAM ảnh hưởng đến NSI như thế nào?
Tính đến cuối quý III/2025, đây là khoản đầu tư có giá trị gốc lớn thứ hai trong danh mục tự doanh (FVTPL) của NSI. Tuy nhiên, do giá cổ phiếu SAM sụt giảm, NSI đang phải ghi nhận một khoản tạm lỗ gần 50% trên khoản đầu tư này.
