Huy động vốn cho nhà ở xã hội: Gỡ nút thắt bằng cách nào?
Thực trạng vướng mắc trong huy động vốn cho nhà ở xã hội
Việc huy động vốn cho nhà ở xã hội đang đối mặt với nhiều thách thức, đòi hỏi các giải pháp đột phá để khơi thông dòng tiền. Tại hội nghị ngày 24/10, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Nguyễn Thị Hồng đã chỉ ra những nút thắt cốt lõi cần tháo gỡ để thúc đẩy phân khúc nhà ở quan trọng này.
Rào cản từ thủ tục hành chính kéo dài
Một trong những trở ngại lớn nhất là quy trình thủ tục hành chính phức tạp, có thể kéo dài từ 10 đến 15 năm cho một dự án. Điều này khiến chi phí lãi vay của doanh nghiệp tăng cao, làm giảm hiệu quả đầu tư và khiến dòng vốn tín dụng bị “ngâm” quá lâu. Nếu thủ tục được rút ngắn xuống còn 2–3 năm, vòng quay vốn của ngân hàng sẽ nhanh hơn, tạo điều kiện cho nhiều dự án khác được tiếp cận tín dụng.
Khó khăn trong xác định đối tượng thụ hưởng
Bên cạnh đó, việc xác nhận đúng đối tượng được vay vốn mua hoặc thuê nhà ở xã hội cũng là một vướng mắc. Sự thiếu thống nhất trong quy trình xác nhận ở các địa phương khiến ngân hàng gặp khó trong việc thẩm định hồ sơ cho vay. Một quy trình rõ ràng, minh bạch là yêu cầu cấp thiết để dòng vốn ưu đãi đến đúng người cần.
Vai trò của các kênh tín dụng và những hạn chế
Hiện nay, chính sách nhà ở xã hội đang dựa vào hai kênh tín dụng chính là ngân hàng thương mại và Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH), tuy nhiên cả hai đều có những giới hạn riêng.
Gói tín dụng 145.000 tỷ đồng và thực tế triển khai
Nghị quyết mới đã giao NHNN chỉ đạo các ngân hàng thương mại tham gia gói tín dụng 120.000 tỷ đồng (hiện đã tăng lên 145.000 tỷ đồng). Cần nhấn mạnh rằng, đây là nguồn vốn do các ngân hàng tự huy động từ người dân, và phần lãi suất ưu đãi cũng do họ tự cân đối. Để giải ngân hiệu quả gói tín dụng này, các địa phương cần sớm công bố danh mục dự án đủ điều kiện, vì nhiều doanh nghiệp vẫn đang vướng thủ tục giao đất.
Thách thức thanh khoản của Ngân hàng Chính sách xã hội
Đối với NHCSXH, việc cho vay mua nhà dài hạn có thể gây áp lực lên thanh khoản do nguồn vốn huy động chủ yếu là ngắn hạn. Để đảm bảo sự ổn định cho nguồn vốn dài hạn, cần có cơ chế bổ sung từ ngân sách hoặc thông qua phát hành trái phiếu được Chính phủ bảo lãnh.
Đề xuất đột phá: Cơ chế bảo lãnh trái phiếu để gỡ nút thắt vốn
Để đa dạng hóa nguồn lực và giảm áp lực cho hệ thống ngân hàng, Thống đốc NHNN đã đưa ra một đề xuất mang tính chiến lược về việc huy động vốn cho nhà ở xã hội qua thị trường chứng khoán.
Hiện tại, nhà đầu tư cá nhân không mấy mặn mà với trái phiếu doanh nghiệp trong lĩnh vực này do thời gian thu hồi vốn dài và lợi nhuận không hấp dẫn. Để giải quyết vấn đề này, một cơ chế bảo lãnh trái phiếu được đề xuất. Theo đó, Nhà nước hoặc chính quyền địa phương có thể đứng ra bảo lãnh cho doanh nghiệp phát hành.
Giải pháp này sẽ tạo dựng niềm tin vững chắc cho nhà đầu tư, giúp doanh nghiệp huy động được nguồn vốn trung và dài hạn ổn định mà không phụ thuộc hoàn toàn vào tín dụng ngân hàng. Đây là hướng đi bền vững, phù hợp với chủ trương tại Chỉ thị 40 của Ban Bí thư về tăng cường tín dụng chính sách xã hội, góp phần giải quyết nhu cầu nhà ở và đảm bảo an sinh.
Kết luận
Để gỡ nút thắt trong việc huy động vốn cho nhà ở xã hội, cần có sự phối hợp đồng bộ từ cải cách thủ tục hành chính đến việc triển khai các giải pháp tài chính sáng tạo. Đề xuất về cơ chế bảo lãnh phát hành trái phiếu được xem là một bước đi đột phá, hứa hẹn mở ra một kênh dẫn vốn hiệu quả, góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển nhà ở cho người thu nhập thấp một cách bền vững.
Câu hỏi thường gặp (FAQ)
1. Nút thắt lớn nhất khi huy động vốn cho nhà ở xã hội là gì?
Nút thắt lớn nhất hiện nay là thủ tục hành chính kéo dài (từ 10-15 năm) làm tăng chi phí của doanh nghiệp và khó khăn trong việc thu hút các nguồn vốn dài hạn ngoài ngân hàng do nhà đầu tư e ngại rủi ro và biên lợi nhuận thấp.
2. Cơ chế bảo lãnh trái phiếu cho nhà ở xã hội hoạt động như thế nào?
Theo đề xuất, Nhà nước hoặc chính quyền địa phương sẽ đứng ra bảo lãnh cho các đợt phát hành trái phiếu của doanh nghiệp phát triển nhà ở xã hội. Sự bảo lãnh này giúp tăng niềm tin cho nhà đầu tư, từ đó giúp doanh nghiệp huy động vốn trung và dài hạn một cách hiệu quả hơn.
3. Gói tín dụng 145.000 tỷ đồng cho nhà ở xã hội lấy từ đâu?
Gói tín dụng này có nguồn vốn từ chính các ngân hàng thương mại huy động trong dân cư, không phải từ ngân sách nhà nước. Phần lãi suất ưu đãi trong thời gian đầu cũng do các ngân hàng tự cân đối từ nguồn lực tài chính của mình.
