Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam: Siết rủi ro đầu tư
Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam, với tổng mức đầu tư dự kiến lên tới 67 tỷ USD, đang được Chính phủ đặc biệt quan tâm xây dựng một khung pháp lý vững chắc. Trong cuộc họp ngày 03/11/2025, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đã nhấn mạnh yêu cầu phải làm rõ cơ chế xử lý trách nhiệm nhà đầu tư để đảm bảo an toàn cho nguồn vốn Nhà nước.
Xây dựng cơ chế đặc thù cho siêu dự án 67 tỷ USD
Tại cuộc họp ngày 3/11, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đã chỉ đạo các bộ, ngành liên quan khẩn trương hoàn thiện dự thảo Nghị quyết của Quốc hội. Văn bản này sẽ bao gồm các cơ chế, chính sách đặc biệt dành riêng cho dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam. Mục tiêu là tạo ra hành lang pháp lý đột phá, thu hút mạnh mẽ nguồn vốn tư nhân thông qua hình thức đối tác công tư (PPP).
Tuy nhiên, Phó Thủ tướng yêu cầu các chính sách ưu đãi phải đi đôi với cơ chế kiểm soát rủi ro chặt chẽ. Điều này nhằm bảo vệ tối đa nguồn vốn đầu tư công và đảm bảo sự thành công của dự án hạ tầng trọng điểm quốc gia.
Quản lý rủi ro nhà đầu tư: Yêu cầu hàng đầu
Một trong những nội dung trọng tâm của dự thảo là thiết lập các quy định ràng buộc và xử lý trách nhiệm của nhà đầu tư tham gia dự án.
Phân định trách nhiệm rõ ràng
Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nhấn mạnh nguyên tắc: “Khi đầu tư công, Nhà nước chịu trách nhiệm quản lý và rủi ro; khi đầu tư tư nhân, doanh nghiệp phải chịu trách nhiệm tương ứng”. Do đó, cơ chế mới phải xác định rõ nghĩa vụ của các bên, đặc biệt là phía doanh nghiệp, trong suốt quá trình triển khai và vận hành.
Phương án xử lý khi nhà đầu tư gặp sự cố
Dự thảo Nghị quyết được yêu cầu bổ sung các quy định cụ thể để xử lý các tình huống tiêu cực. Các kịch bản như nhà đầu tư chậm tiến độ, vi phạm cam kết, mất khả năng tài chính hoặc phá sản đều phải được tính đến. Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tú đặc biệt lưu ý cần có cơ chế xử lý, kể cả phương án Nhà nước tiếp quản hoặc quốc hữu hóa tài sản để bảo vệ lợi ích công.
Góp ý từ các Bộ, ngành để hoàn thiện chính sách
Nhiều ý kiến chuyên môn đã được đưa ra để hoàn thiện khung chính sách cho dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam. Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Thành Trung đề xuất cơ chế chia sẻ nguồn lực với ngân sách địa phương và cho phép doanh nghiệp Nhà nước đủ năng lực được huy động vốn.
Về phía Ngân hàng Nhà nước, Phó Thống đốc Nguyễn Ngọc Cảnh đề nghị làm rõ các quy định về giới hạn cấp tín dụng và trách nhiệm giám sát nguồn vốn cho vay. Tất cả các góp ý đều hướng tới mục tiêu đảm bảo tính khả thi, minh bạch và thống nhất của hệ thống pháp luật khi áp dụng cho siêu dự án này.
Kết luận
Chính phủ đang thể hiện quan điểm quyết liệt trong việc xây dựng một hành lang pháp lý chặt chẽ cho dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam. Việc cân bằng giữa ưu đãi thu hút đầu tư tư nhân và các biện pháp quản lý rủi ro nghiêm ngặt sẽ là chìa khóa quyết định sự thành công của công trình thế kỷ này, đảm bảo hiệu quả và bảo toàn tài sản quốc gia.
Câu hỏi thường gặp (FAQ)
1. Tổng vốn đầu tư dự kiến cho dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam là bao nhiêu?
Tổng mức đầu tư dự kiến cho toàn bộ dự án là khoảng 67 tỷ USD.
2. Cơ chế đặc thù cho dự án này tập trung vào vấn đề gì?
Cơ chế đặc thù tập trung vào việc tạo ưu đãi đột phá để thu hút đầu tư tư nhân và PPP, đồng thời xây dựng các quy định chặt chẽ để kiểm soát rủi ro, ràng buộc trách nhiệm nhà đầu tư và bảo vệ nguồn vốn của Nhà nước.
3. Điều gì sẽ xảy ra nếu nhà đầu tư dự án vi phạm hoặc phá sản?
Dự thảo Nghị quyết yêu cầu phải có quy định xử lý rõ ràng trong trường hợp nhà đầu tư chậm tiến độ, vi phạm hợp đồng, mất khả năng tài chính hoặc phá sản. Phương án Nhà nước tiếp quản hoặc quốc hữu hóa tài sản cũng được tính đến để bảo vệ lợi ích công.
