Cấp phép Crypto Châu Âu: ESMA Giám sát và Những Thách Thức Mới

Cấp phép Crypto Châu Âu đang đứng trước một bước ngoặt quan trọng khi Ủy ban Châu Âu đề xuất mở rộng đáng kể quyền hạn của Cơ quan Chứng khoán và Thị trường Châu Âu (ESMA). Động thái này, nhằm mục đích biến ESMA thành một “SEC Châu Âu”, đang gây ra những lo ngại sâu sắc trong giới chuyên gia pháp lý về khả năng làm chậm trễ quy trình cấp phép cho các công ty tiền mã hóa và công nghệ tài chính (fintech) trong khu vực, bất chấp tham vọng thể chế hóa thị trường vốn.

Đề xuất ESMA: Từ Giám sát đến Cấp phép Toàn diện

Đề xuất mới từ Ủy ban Châu Âu hướng tới việc “trực tiếp năng lực giám sát” cho các cấu trúc hạ tầng thị trường trọng yếu, bao gồm các nhà cung cấp dịch vụ tài sản tiền mã hóa (CASPs), địa điểm giao dịch và các đối tác thanh toán trung tâm, giao phó chúng cho ESMA. Điều đáng chú ý là ESMA giám sát crypto giờ đây không chỉ bao gồm chức năng giám sát mà còn cả quyền cấp phép cho tất cả các doanh nghiệp crypto và fintech trên khắp Châu Âu.

Faustine Fleuret, người đứng đầu bộ phận công vụ tại giao thức cho vay phi tập trung Morpho, bày tỏ quan ngại sâu sắc về sự thay đổi này. Bà nhấn mạnh rằng việc ESMA chịu trách nhiệm song song cả việc cấp phép lẫn giám sát có thể dẫn đến một quy trình cấp phép chậm hơn, từ đó cản trở sự phát triển của các startup đổi mới. Đề xuất này hiện đang trong giai đoạn đàm phán và cần sự chấp thuận của Nghị viện Châu Âu cùng Hội đồng. Nếu được thông qua, vai trò của ESMA sẽ ngày càng giống với mô hình tập trung hóa của Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Hoa Kỳ (SEC), một ý tưởng đã được Chủ tịch Ngân hàng Trung ương Châu Âu (ECB) Christine Lagarde nêu ra lần đầu vào năm 2023.

Rủi ro Chậm trễ và Ảnh hưởng đến Fintech Châu Âu

Mặc dù kế hoạch tập trung hóa việc giám sát này dưới một cơ quan quản lý duy nhất nhằm mục đích giải quyết sự khác biệt trong các thực tiễn giám sát quốc gia và quy định cấp phép không đồng đều, nhưng nó lại tiềm ẩn nguy cơ làm chậm lại sự phát triển chung của ngành crypto. Elisenda Fabrega, Tổng cố vấn tại nền tảng mã hóa tài sản Brickken, đã chỉ ra rằng nếu không có đủ nguồn lực, nhiệm vụ này có thể trở nên quá tải, dẫn đến sự chậm trễ hoặc các đánh giá quá thận trọng, gây ảnh hưởng không cân xứng đến các công ty nhỏ hơn hoặc các doanh nghiệp đổi mới trong lĩnh vực fintech Châu Âu.

Bà Fabrega cũng nhấn mạnh rằng hiệu quả của cuộc cải cách này sẽ phụ thuộc nhiều hơn vào việc thực thi thể chế, bao gồm năng lực hoạt động, tính độc lập của ESMA và các kênh hợp tác với các quốc gia thành viên, chứ không chỉ dừng lại ở hình thức pháp lý.

Tham vọng Tập trung hóa Thị trường Vốn EU và Bài học từ Mỹ

Gói đề xuất rộng hơn nhằm mục đích thúc đẩy tạo ra của cải cho công dân EU bằng cách làm cho thị trường vốn EU trở nên cạnh tranh hơn so với Hoa Kỳ. Hiện tại, thị trường chứng khoán Mỹ có giá trị xấp xỉ 62 nghìn tỷ USD, chiếm 48% thị trường vốn cổ phần toàn cầu, trong khi tổng giá trị thị trường chứng khoán EU chỉ khoảng 11 nghìn tỷ USD, tương đương 9% tổng thị phần toàn cầu, theo dữ liệu từ Visual Capitalist. Tham vọng tập trung hóa thị trường vốn EU này phản ánh mong muốn sâu sắc của khối nhằm củng cố vị thế tài chính của mình trên trường quốc tế. Tuy nhiên, việc áp dụng mô hình “SEC Châu Âu” cần cân nhắc kỹ lưỡng để đảm bảo không kìm hãm sự đổi mới mà nó tìm cách điều chỉnh.

Đề xuất mở rộng quyền hạn của ESMA có thể là một bước tiến quan trọng trong việc chuẩn hóa Cấp phép Crypto Châu Âu và giám sát fintech. Tuy nhiên, để đạt được hiệu quả mong muốn mà không cản trở sự đổi mới, Ủy ban Châu Âu và các cơ quan liên quan cần đảm bảo rằng ESMA sẽ có đủ nguồn lực, tính độc lập và một quy trình minh bạch, hiệu quả. Đây là chìa khóa để cân bằng giữa tham vọng tập trung hóa và nhu cầu phát triển linh hoạt của một ngành công nghiệp đầy tiềm năng.

Câu hỏi thường gặp

1. Đề xuất của Ủy ban Châu Âu về ESMA là gì?
Đề xuất nhằm mở rộng quyền hạn của Cơ quan Chứng khoán và Thị trường Châu Âu (ESMA) để cơ quan này không chỉ giám sát mà còn trực tiếp cấp phép cho các nhà cung cấp dịch vụ tài sản tiền mã hóa (CASPs), địa điểm giao dịch và đối tác thanh toán trung tâm trên toàn EU, hướng tới một mô hình “SEC Châu Âu”.

2. Tại sao các chuyên gia lại lo ngại về đề xuất này?
Các chuyên gia lo ngại rằng việc tập trung cả chức năng cấp phép và giám sát vào ESMA có thể dẫn đến quy trình cấp phép chậm hơn, thiếu nguồn lực và các đánh giá quá thận trọng, đặc biệt ảnh hưởng tiêu cực đến các startup crypto và fintech nhỏ hơn, làm chậm sự phát triển của ngành.

3. Đề xuất này có mối liên hệ nào với thị trường vốn EU không?
Có, gói đề xuất rộng hơn nhằm mục đích thúc đẩy tạo ra của cải cho công dân EU bằng cách làm cho thị trường vốn EU trở nên cạnh tranh hơn với Hoa Kỳ. Việc tập trung hóa giám sát tài chính là một phần trong nỗ lực lớn hơn nhằm củng cố và thống nhất cấu trúc thị trường vốn của khối.